Propagandatechnieken

Propagandatactieken zijn pogingen om het handelen en de houding van mensen te beïnvloeden zonder dat ze het zelf merken. De volgende vormen worden gezien:

Zie ook:

Gewoon keihard liegen

Beschrijving: Zelfverzekerd en schaamteloos totale onwaarheden vertellen.
Slagzin: "Sommige mensen kun je altijd wel voor de gek houden..."
Voorbeelden:
Toespraken van Hitler en Stalin.
Aflaten: Hoe kun je je moeder laten lijden in het vagevuur? "Als iemand geld in de kist doet voor een ziel in het vagevuur, dan zal de ziel het vagevuur verlaten en naar de hemel gaan op het moment dat je het muntje de bodem hoort raken." (Tetzel, 1517).
Satan tegen Eva: "Je zult helemaal niet sterven... je zult als God zijn... eet nou maar!"
E-mail hoaxes: e-mails die van legitieme banken en bedrijven lijken te komen; nepwaarschuwingen over virussen die vervolgens zelf een virus installeren op je computer; U hebt zojuist 100.000 euro gewonnen, klik hier!
Urban legends: De lange dag van Jozua is ontdekt door astronomen; Darwin bekeerde zich op zijn sterfbed; Mars zal deze maand zo groot als de volle maan te zien zijn; de zin "Stuur deze mail door naar iedereen die je kent" is meestal een goede waarschuwing voor dit soort onzin.
De 'pinautomaat truc' (laat je nooit 'helpen' bij het pinnen); Wij garanderen optimaal genot!
Krokodillentranen.
"Ik herhaal: ik heb geen seks gehad met die vrouw."
Sekteleider die een zelfmoordactie leidt: "De Heer zei dat ik dit moest doen."
"De Holocaust heeft nooit plaatsgevonden."
Iemand die in chemische evolutie gelooft: Miljarden jaren geleden waren de oceanen warm en ze wemelden van de bouwstenen van het leven.
Paleo-antropoloog: Ongeveer zes miljoen jaar geleden migreerden onze voorouders vanuit Afrika (bla bla enz. enz.)... toen, ongeveer 350.000 jaar geleden, konden de Neanderthalers niet meer op tegen de moderne mens, die de kunst van het maken van vuur en gereedschappen hadden uitgevonden, vanwege hun superieure intelligentie...
Anticreationist Ben Bova, Omni magazine (10/1980): "Tot nu toe heeft niemand ook maar een flintertje bewijs gevonden om het standpunt van de creationist te ondersteunen, er bestaat nog geen vingerbotje, geen blad, geen scherfje bewijs.Misschien zijn we wel gemaakt door een soort godheid of een ander soort ondoorgrondelijke kracht, maar er is geen bewijs dat het op deze manier gebeurd is."
Er is wat evolutie betreft geen onenigheid onder wetenschappers.
Jared Diamond, Discover magazine (06/1985): "De theorieën van Darwin hebben ons duizenden voorspellingen opgeleverd, waarvan sommige op treffende wijze bevestigd zijn: genen, het dateren van de fossielen, overgangsvormen tussen moderne mensen en apen."
Piltdown Mens. Fossiele resten die een vervalsing bleken te zijn.
Nebraska Mens. Opgebouwd rondom de kies van een uitgestorven soort navelzwijn (prosthennops).
Haeckels "biogenetische wet" en vervalste tekeningen van embryo's.
Dobzhansky: "Niets in de biologie is te begrijpen zonder evolutie."
De tweede stelling van Thumb: Een makkelijk begrepen, werkbare misleiding is bruikbaarder dan een complexe, ondoorgrondelijke waarheid.
Parkers wet voor politieke toespraken: De waarheid van elke willekeurige stelling heeft niets te maken met de geloofwaardigheid ervan en andersom.
Salomo: Door zijn wijsheid weet de wijze welke weg hij moet gaan, dwazen bedriegen zichzelf met hun dwaasheid. (De Nieuwe Bijbelvertaling, Spreuken 14:8)

Halve waarheid

Beschrijving: Half waarheid, half leugen; gif met een suikerlaagje. Vaak effectiever dan keihard liegen.
Slagzin: "Heb ik ooit tegen je gelogen?"
Voorbeelden:
Satan die de Geschriften gebruikt om Christus te verleiden.
Mooipraterij: dingen mooier voordoen dan ze zijn; selectief presenteren van de feiten; zaken presenteren alsof het bewezen feiten zijn.
De aanklagers van Jezus die zeiden dat Hij de tempel zou vernietigen en in drie dagen herbouwen (maar Hij sprak over Zijn lichaam als tempel).
Gekleurde docudrama's als Birth of a Nation and Inherit the Wind die de waarheid verdraaien ter wille van een bepaalde publieke opinie; Aanhalen buiten de context: een bekende voorganger zei: "Elke keer als ik dat wil, sla ik mijn vrouw. Elke keer als ik het wil drink ik mij een stuk in mijn kraag." De volgende opmerking zou, als je hem zou weglaten, een groot verschil uitmaken: "Maar ik wil het nooit!"
TV montagetrucs, zoals interviews die naderhand worden voorzien van vragen die niet gesteld zijn tijdens het interview.
Het slechte nieuws overdrijven (belastingen, benzineprijzen) en later de schatting naar beneden bijstellen zodat het volk opgelucht is en jou als een redder zien.
Radicale verandering van de hoeveelheid uitspraken van verschillende personen, zodat het net lijkt alsof de tegenstander niets meer te zeggen had.
Een vrouw moet zelf over haar lichaam kunnen beslissen (maar haar baby heeft zijn eigen lichaam, hersenen, hartslag, bloedgroep, geslacht, en genen waarvan de helft van de vader komt!).
In een discussie over evolutie, micro-evolutie (waarneembaar) verwarren met macro-evolutie (niet waarneembaar).
Fossiele paarden reeks: wat ze je niet vertelden was dat er enkelen niet in de juiste volgorde zaten en op verschillende continenten leefden (ondertussen is men van deze 'bewijsvoering' voor de evolutie van paarden afgestapt).
Bacteriën die bestand zijn tegen antibiotica: wat ze je niet vertellen is dat het om verlies, kopiëren en samenvoegen van informatie en functie gaat. Er komt geen nieuwe informatie bij, die nodig zou zijn om opwaartse evolutie te bewijzen.
De tweede hoofdwet van de thermodynamica kan alleen toegepast worden op geïsoleerde (gesloten) systemen, het is niet relevant voor evolutie, omdat de aarde een open systeem is. (Het is inderdaad afgeleid door gebruik te maken van theoretische geïsoleerde systemen, maar het is toepasbaar op alle systemen en kan in open systemen alleen lokaal overwonnen worden door te voldoen aan bepaalde strenge voorwaarden.Bovendien is het universum, waarin evolutie zou moeten hebben plaatsgevonden, een geïsoleerd systeem).
Salomo: Een naïef persoon gelooft alles, maar de wijze man denkt na voordat hij een stap zet. (Spreuken 14:15)

Herhaling

Beschrijving: Iets steeds weer zeggen totdat het zich nestelt in het hoofd van de luisteraar.
Slagzin: "Ik heb het nou al honderd keer gezegd!"
Voorbeelden:
Hersenspoelen.
Het steeds maar herhalen van propaganda spotjes op TV.
"Nutteloze herhalingen" in gebed (Mattheus 6:7).
Let maar eens op hoe vaak de naam of website van een fabrikant of product in een reclame herhaald wordt. Geluiden, beelden en slogans worden zo vaak herhaald dat je ze niet meer uit je hoofd krijgt.
Zinnen als "Survival of the fittest" zo vaak herhalen dat je niet meer weet wat het eigenlijk betekent.
"Groot is Artemis van Efeze!" wat twee uur lang geschreeuwd werd als reactie op de prediking van Paulus over Jezus (Hand. 18:34).
De mantra's "Evolution is wetenschap, creationisme is religie" en "Scheiding van kerk en staat" die in Amerika erg in zijn. (NB: die laatste leus is geen deel van de grondwet, maar komt uit een brief van Thomas Jefferson en is een eigen leven gaan leiden.Veel Amerikanen schermen er mee om bepaalde zaken gedaan te krijgen.)
De wet van Wilkie: Een goede slogan kan analyse vijftig jaar tegenhouden.

Met de muziek mee

Beschrijving: "Iedereen doet het! Je kunt maar beter meelopen voordat de optocht voorbij is!"
Slagzin: "Tienduizend Fransen kunnen het toch niet bij het verkeerde eind hebben?"
Voorbeelden:
TV commercials die vele coole jonge mensen laten zien die een frisdrank drinken, iedereen drinkt dit spul, dus kom op!
Druk van collega's.
Een lijst van mensen die een bepaalde politieke partij of goed doel steunen.
Alle wetenschappers accepteren evolutie.
Mijn tegenstander is in de minderheid.
William Patten, Dartmouth (1930): "Evolutie op zich is allang het gebied van de wetenschappelijke controverse voorbij. Er is geen ander onderwerp waarover de wetenschappelijke mening zo compleet unaniem is. Het is de enige grote waarheid waar we absoluut zeker van zijn."
Edwin Grant Conklin, Princeton (1943): "Het feit van evolutie wordt door wetenschappers niet langer betwist."

Het gewone volk

Beschrijving: Een populair plaatje voorstellen, proberen onschuldig en algemeen te klinken, of beweren dat je de gewone man aan je kant hebt.
Slagzin: "Boeren, burgers en buitenlui."
Voorbeelden:
Opiniepeilingen.
De politieke kandidaat die de mensen opzoekt in zijn gewone kloffie.
Reclame waarin gewone mensen hun getuigenis geven over het product (die ervoor betaald worden om een script voor te lezen wat door een reclamebureau is geschreven).
Complottheorieën (wij, het gewone volk, tegen de leugenaars in de regering die niet willen dat we de waarheid weten over UFO's).
Klassenstrijd: "Deze belastingverlaging helpt alleen de rijken!"
De meeste mensen geloven in evolutie, dat is toch ook de meest logische conclusie? (Ja als je het maar vaak genoeg verkondigt in populair wetenschappelijke magazines, musea, natuur en wetenschap documentaires, wetenschappelijk klinkende artikelen in de krant, enz.) Het gewone volk wordt zo een mening opgedrongen.

Glansrijke generaliseringen

Beschrijving:Met de brede kwast schilderen, zo ver vereenvoudigen dat je over uitzonderingen en problemen heen walst.
Slagzin: "Het zijn de kleine dingen die het doen."
Voorbeelden:
Liefde laat de wereld draaien; geld moet rollen; er mag zoveel niet...
Clichés: Je kunt nergens zeker van zijn (dus ook niet van deze uitspraak).
Stereotypen; aannemen dat iedereen in een bepaalde categorie hetzelfde denkt vrouwenzaken, de Surinaamse gemeenschap, Moslim cultuur, alle Marokkanen zijn hetzelfde, mensen die geloven, mensen met een donkere huidskleur, mensen met een kleurrijk geloof, enz.
Politieke toespraken en slogans, zoals oorlog is niet het antwoord [maar wat is de vraag?]; Je kunt van moraal geen wet maken [maar is niet elke wet die iets aanduidt als verkeerd een morele beoordeling?]
Een waspoeder waar je elke vlek mee weg krijgt.
Predikers die één incident uit het Oude Testament gebruiken om een karakterschets te maken van mensen in honderden steden en dorpen in het Midden Oosten en zelfs in het westen, over een periode van duizenden jaren.
Reden voor belastingverhoging: "We moeten aan onze kinderen denken" of "We moeten in onze toekomst investeren."
Omvangrijke scenario's van een evolutie van Big Bang tot aan de mens in films als 2001: A Space Odyssey of The X-Men en vele documentaires.
"Alle religies zijn slechts verschillende wegen die allemaal bij hetzelfde uitkomen.
"Religie is een veelkleurige lantaarn. Iedereen kijkt door een bepaalde kleur, maar de kaars is altijd hetzelfde." (Muhammad Nagulb)
Als het goed voelt, gewoon doen.
Wetenschappers mogen het misschien oneens zijn over hoe evolutie heeft plaatsgevonden, maar ze zijn het er allemaal over eens dát het heeft plaatsgevonden.
Simplistisch voorgestelde overeenkomsten tussen evolutionaire afstamming en Genesis.
Dat de fossielen in de 'geologische tijdschaal' geen geleidelijke verandering laten zien, verklaren met de 'gaten theorie' (dat er grote perioden tussen de vorming van de aardlagen zaten).
Theïstische evolutie als een compromis tussen Bijbel en evolutieleer.
Aannemen dat 'natuurlijke selectie' altijd een opwaarts effect heeft en elke willekeurige ingewikkelde eigenschap kan produceren.
Carl Sagan, Cosmos (na het inspreken van een indrukwekkend evolutie schouwspel van Big Bang tot hoog ontwikkelde menselijke technologie): "Dit zijn enkele dingen die waterstof atomen kunnen doen, in vijftien miljard jaar kosmische evolutie."
Rich Terrille, in The Astronomers (PBS 1994, deel 6): "Ik zag een bordje met een aanhaling erop; ik weet niet wie dit gezegd heeft, maar er stond: 'Waterstof , een licht, kleurloos, geurloos gas dat, mits je het genoeg tijd geeft, in mensen verandert'. En dat is echt wat de wetenschap heeft ontdekt. Wij, de mensheid, zijn een stukje van het universum dat zelfbewust is geworden."

Geladen woorden

Beschrijving: Het gebruik van emotioneel geladen woorden, negatief of positief (eufemisme), om de reactie te beïnvloeden.
Slagzin: "Iedereen in zijn waarde laten."
Woordgebruik kan een vooroordeel in de hand werken: Is zij een moeder die in verwachting is van een baby of een zwangere vrouw die een foetus draagt?Is de protestvoerder vóór leven of tégen vrije keus? Is degene die de abortus uitvoert een vóór vrije keus of een babymoordenaar?
Voorbeelden, positief: (niet per definitie goed, maar het klinkt goed):
Christian Science (sekte van Mary Baker Eddy).
Divine Light Mission (Hare Krishna).
Science of Creative Intelligence (Maharishi Mahesh Yogi).
pro-choice (pro-abortus).
free love (verslaving aan lust, en negeren van de consequenties).
Gay (Engels, letterlijk: vrolijk, ander woord voor homoseksueel).
Diversiteit (klinkt beter dan anders of vreemd).
Tolerantie, democratie, vrijheid, progressiviteit, waarheid, gerechtigheid, modern denken.
Bij voedsel: "Helemaal natuurlijk, fris, light, zuiver." "Nu nog lekkerder!" (dan wat?). "Nu nog meer smaak!" (over smaak viel toch niet te twisten?)
"Dermatologisch getest" (op wie of wat, en wat was het resultaat?), "Wij leggen de lat hoger!" (hoe ver kun je daarmee gaan?) "Verbeterde formule..." enzovoort.
Hypes: blockbuster, fascinerend, provocatief, werelds, hypnotisch, schokkend, verbluffend, iedereen praat erover, bestseller.
Saddam Hussein, terroristische acties goedpratend: "Irak heeft een religieus recht om zichzelf te verdedigen."
Ernst Haeckel sprak over zelfmoord als een daad van "zelfverlossing" m.a.w. het beëindigen van een waardeloos leven om te voorkomen dat het de "overleving van de sterkste" in de soort negatief beïnvloed wordt.
Voorbeelden, negatief:
Scheldwoorden: extremist, radicaal, ultra-iets, fundamentalist, schijnheilige
Creationisme (met de nadruk op de uitgang) is een bedenksel van fundamentalisten om hun religieuze agenda erdoor te drukken ten einde onze kinderen te hersenspoelen.
"Intelligent Design" is eigenlijk een soort kruip-door-sluip-door creationisme.
Michael Ruse (juli 2002): "Waarom zouden wetenschappelijke tijdschriften ruimte moeten bieden voor intelligent design (ID) of andere idiote pseudotheorieën, die vervaardigd worden om de naaktheid van letterlijke interpretatie van de Bijbel te bedekken met een wetenschappelijk kleed, om de grondwettelijke scheiding van kerk en staat in de V.S. te omzeilen?."
Horatio Hockett Newman, 1932: "Er is geen rivaliserende hypothese, behalve het totaal versleten en volkomen weerlegde idee van speciale schepping, die nu alleen nog maar in stand wordt gehouden door dogmatische en bevooroordeelde mensen."
Dudley Field Malone tijdens de Scopes rechtszitting: "Wij zijn niet bang voor al de waarheden die zij kunnen presenteren als feiten. We zijn er klaar voor. Wij staan voor vooruitgang. Wij staan voor de wetenschap. Wij staan voor intelligentie. Wij menen voor de fundamentele vrijheden van Amerika te staan. Wij zijn niet bang. Waar is angst? Wij verachten het!" Terwijl hij zich omdraaide en een vinger wees naar William Jennings Bryan, riep hij, "Daar is angst!" Volgens een verslag: "De menigte werd helemaal gek joelen, stampen, slaan op de tafels totdat het nodig werd om de zaak 15 minuten te schorsen, zodat de orde kon worden hersteld. "

Associatie

Beschrijving: Associëren wat je wilt promoten met iets wat mensen aanspreekt, of iets wat je wilt bekritiseren met iets onaangenaams.
Slagzin: "Seks verkoopt."
Voorbeelden, positief:(Niet per definitie goed)
Een beroemdheid die een product aanprijst in een TV reclame.
Fotosessies: de kandidaat voor de verkiezingen lachend op de foto met baby's en handenschuddend met veteranen.
Schaars geklede vrouwen in auto advertenties.
Dress for success.
Als je haar maar goed zit.
Gezien worden met populaire mensen.
Sigarettenreclames met stoere mannen, de vrije natuur en survival.
Reclame: "Me goed voelen is belangrijk voor mij. Ik jog elke dag, houd mijn gewicht in de gaten en gebruik Bubbels oogdruppels!"
Voorbeelden, negatief:
Mijn tegenstander is net als Hitler.
Het imago van de domme, brute Neanderthaler in films en musea, terwijl ze dezelfde capaciteiten hadden en net zo menselijk waren als wij.
Creationisme in één adem noemen met pseudowetenschappen als astrologie, spiritisme en buitenzintuiglijke waarnemingen. "...om van leraars te verlangen dat ze creationisme serieus overwegen is net zo ongeoorloofd als van ze verlangen dat ze andere doctrines onderwijzen als astrologie, alchemie en frenologie..." (Stephen G. Brush, The Science Teacher 4/1981, p. 33)

Suggestie

Beschrijving:Het gebruik van trucjes die het onderbewustzijn aanspreken om aan te trekken, af te leiden of te misleiden.
Slagzin: "Kijk diep in mijn ogen... dieper... dieper..."
Voorbeelden:
Hypnosetechnieken: het onderbewuste van mensen aanspreken door de kracht van herhaalde, progressieve of regressieve suggestieve boodschappen.
Sommige "helderzienden". Ze wekken de indruk dat ze dingen weten die ze niet hadden kunnen weten, door bijvoorbeeld gebruik te maken van handlangers in het publiek.
Illusionisten: gewoon een rad voor de ogen draaien. Hier hoeft niets mis mee te zijn, want we vinden het vaak leuk om op deze manier voor de gek gehouden te worden. We betalen er zelfs voor.
Massa hysterie. Gebruik maken van het 'kuddedier' effect.
Verborgen boodschappen in reclame.
Lichaamstaal die je boodschap benadrukt, of juist niet (om het gewenste tegenovergestelde effect te bereiken).
Muziek die je in een bepaalde stemming moet brengen.
De kleuren van een verpakking of de vorm van een ontwerp.
Parfums en andere geurtjes.
Houding, toon, kleding, haardracht, inrichting of ander aankleding.
Politieke posters en billboards met niets anders dan de naam van de kandidaat of partij, om naamsbekendheid te verkrijgen, zodat er op hen gestemd zal worden.
Wat je ook doet: je mag nu absoluut NIET denken aan een roze olifant!
Omhoog staren om andere mensen met je mee te laten kijken.
Implicatie: losse opmerkingen als "Ik heb nooit gezegd dat hij homo was..." Dat is misschien waar, maar mensen gaan dan wel nadenken.
Sturende vragen: "Heeft die man je van de wijs gebracht door zo tegen je te praten? Vind je dat hij dat nooit had mogen doen?"
Koppen als "Sterft Het Creationisme Een Langzame Dood?" terwijl het juist een sterke opkomst aan het maken is. Of "Hebben We Leven Gevonden Op Mars?" terwijl het artikel zelf geen enkel tastbaar bewijs aanhaalt. Maar de kop (die de meeste mensen lezen) plant een zaadje in de gedachten van de lezer.

Intimidatie

Beschrijving: Het gebruiken van macht of geweld om bepaalde reactie af te dwingen of de oppositie het zwijgen op te leggen.
Slagzin:"Echt, we proberen je alleen maar te helpen..."
Voorbeelden:
Middeleeuwse martelpraktijken.
Tanks naar een plein sturen waar mensen aan het demonstreren zijn.
Telefonische bedreigingen; dreigbrieven; filmpjes met gemaskerde en gewapende mannen die vertellen wat ze allemaal van plan zijn als er niet snel honderd gevangenen worden vrijgelaten.
Bowling Green State Universiteit: collega's van Dr. Jerry Bergman (creationist) vertelden hem dat als ze zouden ontdekken dat als een student een conservatieve Christen was, ze hem zouden laten zakken. Dr. Trevor Phillips zei, "Ik denk niet dat dit soort mensen een graad zouden moeten krijgen en ik zal alles in het werk stellen om het te voorkomen."
Creationistische professoren bedreigen met het ontnemen van publicatierecht, of ze verbieden iets te publiceren en dan zeggen: "Creationisten publiceren nooit iets."
Een 'milde' vorm: In een discussie een groot aantal 'zwakke' punten van de tegenstander opdreunen, botweg zeggen dat het allemaal onzin is, smalend en voldaan achterover gaan zitten en dan wachten op een 'goed argument'.

Haat of angst opwekken

Beschrijving:Angst of opschudding teweeg brengen tegen een persoon, een bepaalde groep of beweging.
Slagzin: "Zwarte Piet komt je halen jochie!"
Voorbeelden:
Hitler's demoniseren van de Joden voordat hij ze ging uitroeien.
"De Amerikaanse president is een tiran die het Irakese volk tot slaven wil maken" (Saddam Hussein, maart 2003 kijk eens naar jezelf, grapjas).
Angst wekken vanwege een "verborgen agenda" van je tegenstander.
Complottheorieën, de klimaathype, enz.
De pot verwijt de ketel... De gebruiker van een download programma als Napster die de platenmaatschappijen beschuldigd van diefstal door teveel geld te vragen voor CD's; een evolutionist die beweert dat een Christen de bewijzen van de oppositie niet kan aanvaarden vanwege zijn geloof in de Bijbel (vergelijk het geloof van een evolutionist in het naturalisme).
Creationisten toestaan om hun denkbeelden te spuien in een les over wetenschap, is net zoiets als iemand die de Holocaust ontkent te laten lesgeven in geschiedenis.
Ben Bova: "De creationisten gebruiken nu al politieke middelen om te rommelen met biologielessen.Geeft ze de politieke macht en ze zullen de wet gebruiken om alle ideeën uit te bannen waar ze het niet mee eens zijn. Evolutie is slechts een van de vele ideeën die door deze zeloten worden aangevallen." (Omni magazine, 10/1980, p. 35)
Isaac Asimov, in een fondswervingbrief voor de ACLU (American Civil Liberties Union): "Deze religieuze zeloten zijn niet op de hoogte van, noch begrijpen zij de werkelijke argumenten voor of zelfs tegen de evolutietheorie. Maar zij marcheren als een leger van de nacht onze openbare scholen binnen, met hun bijbels hoog in de lucht."
Een krant (New Republic) na de Scopes rechtszaak, over William Jennings Bryan, " ... hij gaat nog steeds serieus de strijd aan ter verdediging van georganiseerde onwetendheid, bijgeloof en tirannie ... Hij heeft voor ons allemaal de in wezen bevooroordeelde positie van hemzelf en zijn volgelingen glansrijk uit de doeken gedaan, en ook de mate van religieuze intolerantie die zij het land ongetwijfeld zullen opleggen, als ze ooit de kans krijgen."

Bespotten

Beschrijving:Proberen om een persoon in onmin te laten geraken door schelden, sarcasme of door gemene grapjes over hem te maken.
Slagzin:"Ach ja, zulk soort mensen moet je er ook bij hebben..."
Voorbeelden:
Satire.
Cartoons en karikaturen.
Sarcastische of humoristische liedjes.
Tobia tegen Nehemia (Neh. 4:3): "Als er een vos op je muur zou springen, zou hij hem laten instorten."
Spottende karikaturen zoals Jesus Christ Superstar, Godspell, The Last Temptation of Christ en het CBS TV-drama Noah's Ark.
Creationisten platte-aarde gelovigen, holbewoners, kluizenaars of bosjesmensen noemen.
Na de Scopes rechtszaak circuleerde er een cartoon met William Jennings Bryan als aap, met het onderschrift: "Hij ontkent zijn stamboom."

Ondermijning

(voor wanneer niets anders meer werkt...)
Definitie: Voorkomen dat je tegenstander gehoord wordt.
Slagzin: "Snijd ze af bij de pas!"
Voorbeelden:
Bespioneren.
Trojaans paard: "Neem deze gift van ons aan met onze complimenten."
Een generatie van 'trouwe volgelingen' produceren (Nazi-scholen, communistenclubs, trainingskampen voor extremisten).
Zorgen dat mensen afhankelijk zijn van jouw diensten. Als ze je zouden afvallen, moeten ze misschien hun goed geregelde leventje missen.
De organisatie van je tegenstander infiltreren om hem zwakker te maken, een andere richting in te sturen of om zwakke plekken aan het licht te brengen.
Je tegenstander een waarheidsserum of verdovend middel toedienen.
Je tegenstander erin luizen door belastend materiaal te planten.
Zorgen dat de tegenstander compromissen gaat sluiten.
Je tegenstander proberen iets te laten zeggen wat hij niet had willen zeggen of niet zo bedoelt en hem daarop terugpakken.
Een wet maken tegen het onderwijzen van intelligent design (ID - intelligent ontwerp) of laten lijken alsof het niet legaal is.
Vriendjes op hooggeplaatste posities die je in het gelijk stellen.
Het volk tevreden houden met voedsel en vermaak, zodat ze niet in opstand komen.
Zorgen dat je vijanden elkaar aanvallen, zodat ze jou niet meer lastig vallen.
De leider van de tegenstanders op je hand proberen te krijgen.
De Stem van de Vrijheid blokkeren of de studio bombarderen.
Zorgen dat je tegenstander niets publiceert.
Boekverbranding.
Met de geluidsinstallatie knoeien tijdens de toespraak van je tegenstander of een streaker door het publiek sturen, om de aandacht af te leiden.
De website van de tegenstander hacken.
Proberen de media te beheersen en net doen alsof je tegenstander niet bestaat.
Poeptaarten gooien.
Abortus en euthanasie: gebruik maken van controverse om een basis te creëren van loyalisten.
De ketter het zwijgen opleggen: hersenoperatie, gevangenneming, verdovende middelen, tong uitsnijden, huurmoordenaar inzetten.
De leider kruisigen zodat de beweging stopt.
Het doel heiligt de middelen: gebruik alles maar wat je kunt bedenken om de tegenstander te stoppen.