Rookgordijnen

Rookgordijnen zijn pogingen om het uitgangspunt van een argument te ontwijken. Ze zijn er in de volgende vormen:

Zie ook:

Neutraal terrein

Beschrijving: Neutraal gebied bestaat niet, al lijkt het redelijk en is het erg verleidelijk. Door je neutraal op te stellen kies je ook: je kiest ervoor om de Bijbel niet als absolute waarheid te accepteren, totdat het 'bewezen' is. Maar je moet de waarheid van het Woord als uitgangspunt nemen om het te kunnen aantonen (het wezen van ultiem bewijs).
Slagzin: "De feiten, alle feiten en niets dan de feiten"
Voorbeelden:
Jij doet je bijbel aan de kant en ik mijn evolutietheorie en dan gaan we eens alle feiten op een rijtje zetten. - Dit werkt niet, want je hebt uiteindelijk een ultieme standaard nodig om de feiten te interpreteren.
Laat de feiten maar voor zichzelf spreken! - Feiten 'spreken' niet, ze 'zijn' alleen maar. Feiten moeten geïnterpreteerd worden aan de hand van een wereldbeeld.
Kunnen God en evolutie niet samengaan? - Jezus: "Wie niet met mij is, is tegen mij, en wie niet met mij samenbrengt, drijft uiteen." Je moet concessies doen om de twee te kunnen verenigen. Evolutie is een proces waarbij veel materiaal verspild wordt; God verspilt niets. Evolutie heeft veel tijd nodig; een natuurlijke lezing van de Bijbel biedt geen ruimte voor zoveel tijd. De volgorde van het ontstaan van dingen volgens evolutie is anders dan de scheppingsvolgorde in Genesis. Enzovoort.
Verdedig je bijbel maar zonder hem open te doen. - Onmogelijk, de Bijbel bewijst zichzelf. Het Boek der boeken is de Ultieme Standaard, het meest logische uitgangspunt, omdat het zichzelf bewijst.

Ad Hominem

Beschrijving: Tegen de mens, de tegenstander aanvallen in plaats van zijn argument.
Slagzin: "Ik heb gelijk, want jij bent een sukkel!"
Voorbeelden:
Met modder gooien: Mijn tegenstander zegt dat hij helemaal voor recht en gerechtigheid staat, maar hij is wel gearresteerd voor naaktlopen... 52 jaar geleden.
Mijn tegenstander in dit debat is een bekende activist voor religieus recht.
Beweren dat creationisten normaal gesproken ultraconservatieve, anti-vrije-keus, fanatieke homofoben zijn.
Je tegenstander ervan beschuldigen dat hij verkeerd aangehaald heeft, terwijl dat niet zo is.
Je tegenstander als leugenaar bestempelen.
Zijn motieven in twijfel trekken. Hij wil gewoon zijn kleine koninkrijkje beschermen.
Je tegenstander overschreeuwen.
De opleiding, graad of afstamming van je tegenstander in twijfel trekken.
"Kan er iets goeds komen uit Nazareth?"
Richard Dawkins: "Ik werd uitgedaagd om een voorbeeld te produceren van een evolutionair proces dat de hoeveelheid informatie in een genoom doet toenemen. Dat is een vraag die niemand anders dan een creationist zou stellen."
Darrow tegen Bryan in de Scopes rechtszaak: "Jij beledigt iedere man van wetenschap en kennis in de wereld omdat hij niet gelooft in jouw dwaze religie."

Ontwijken

Beschrijving: Proberen te ontwijken waar het werkelijk om draait; van onderwerp veranderen of dingen anders definiëren, zodat de betekenis verwatert.
Slagzin: "Hé kijk, daar vliegt een dood vogeltje!"
Voorbeelden:
Een van de meest destructieve discussietrucs die er zijn; de dooddoener. "Jij hebt jouw mening en ik de mijne; laten we het gewoon oneens zijn..." "We zullen er wel nooit uitkomen." "Laten we er maar over ophouden."
De oppositie negeren: lesboeken die evolutie presenteren alsof niemand, waar dan ook, wanneer dan ook, ooit iets anders heeft geloofd of ooit een andere wetenschappelijke verklaring had dan het Darwinisme.
In The Origin of Species had Darwin het over alles behalve de oorsprong der soorten.
In vele schepping vs. evolutie debatten hebben evolutionisten hun tijd besteed aan het praten over religie en filosofie, in plaats van de bewijzen voor evolutie.
Om te voorkomen dat zij de geestelijken beledigen, ontkennen sommige Darwinisten dat ze geloven dat de mens afstamt van de apen, maar zeggen liever dat apen en mensen "een gemeenschappelijke voorouder" hadden. Daarmee ontwijken ze gemakshalve dat een voorouder van apen en mensen toch echt wel aapachtig moet zijn geweest.
Tijdens een vraag en antwoord sessie na een debat, werd Dr. John Patterson gevraagd (nadat hij de hele avond duidelijk het argument van Dr. Gish's over de tweede hoofdwet van de thermodynamica had genegeerd), of hij, of iemand uit het publiek het kon weerleggen. Dr. Patterson (die een expert is op het gebied van de thermodynamica) reageerde als volgt: "Nou, laat mij daar voor passen. Hoe beantwoord je een vraag die geen vraag is?"

Lokaas

Beschrijving: Een andere richting inslaan door de tegenstander iets voor te houden waar hij op zou kunnen reageren, één van zijn stokpaardjes bijvoorbeeld, teneinde het hete hangijzer te ontwijken.
Slagzin: "Geef jij de waakhond een stuk worst, dan loop ik achterom."
Voorbeelden:
Dit debat gaat niet over evolutie, maar over de scheiding tussen kerk en staat.
Bij een debat over de wetenschappelijke waarde van evolutie, probeerde Dr. Russell Doolittle herhaaldelijk om Dr. Duane Gish publiekelijk te laten zeggen hou oud hij dacht dat de aarde was, waarschijnlijk om zijn tegenstander als een extremist af te schilderen.
Tegenstanders van Intelligent Design verbergen zich vaak achter beweringen als "de regels van de wetenschap" in plaats van de problemen met het Darwinisme het hoofd te bieden.

Dubbelzinnigheid

Beschrijving: Verwarring zaaien door het verschuiven van de betekenis van woorden.
Slagzin: "Bij het aansnijden van de taart ben ik altijd de grootste gemene deler."
Voorbeelden:
"Het hangt ervan af wat de betekenis van is is."
Culten die Christelijke termen herdefiniëren, zoals de Mormonen: Ja hoor, wij geloven in redding door genade en geloof. (Wat betekent dat je jezelf kunt opwerken naar goddelijkheid.)
Moderne interpretatie van klassieke literatuur: "to be or not to be" van Shakespeare zien als de eeuwige worsteling van vrouwen voor hun rechten en acceptatie van lesbische vrijheid en het thuis verbouwen van wiet.
"Evolutie is een feit, we begrijpen alleen het mechanisme nog niet."
De voorwaarden voor het debat zo vaststellen dat je tegenstander per definitie geen poot heeft om op te staan.
Het inlijven van een filosofisch naturalisme in de definitie van wetenschap: "Wetenschap is aan de basis een spel. Het is een spel met één overheersende en definiërende regel: Regel #1: Laten we zien hoe ver en tot welke uitersten we het gedrag van het natuurlijke en materiële universum kunnen verklaren met gebruikmaking van alleen maar natuurlijke en materiële oorzaken, zonder een beroep te doen op het bovennatuurlijke." (Richard Dickerson).
Evolutie is slechts een verandering over tijd; zie je verandering? Dan ben je een evolutionist, niks aan te doen.
De termen macro-evolutie en micro-evolutie door elkaar gebruiken (is ook extrapolatie zie boven).
Als gelijkheid in organen binnen je aannames van evolutionaire afstamming past, dan noem je ze homoloog.Als dat niet zo is noem je ze analoog.
De definitie van natuurlijke selectie aanpassen, zodat het beter past in je verhaal.
"Evolutie is een feit, geen theorie; het is echt gebeurd." (Carl Sagan, Cosmos, na een geval van micro-evolutie te hebben besproken) - blijkbaar moeten we onderscheid maken tussen Evolutie en evolutie. Dat is echter wel lastig te onderscheiden als je het woord aan het begin van de zin zet.
De wet van Truman: Als je ze niet kunt overtuigen, moet je ze verwarren.

Vogelverschrikker (stropopargument)

Beschrijving: Een karikatuur maken van het argument van je tegenstander (zodat hij er belachelijk uit gaat zien), zwakke punten sterk benadrukken of zwakke vertegenwoordigers van een stelling aanvallen.
Slagzin: "Och, had ik maar hersens."
Voorbeelden:
Mijn tegenstander gelooft dat God het universum maakte op 23 oktober, 4004 voor Chr. om 9 uur 's morgens.
TV debatten die een geslepen redenaar met een gladde babbel tegenover een stamelende zielenpoot zetten.
TV dialogen van 5 experts tegen één idealist.
Het standpunt van je tegenstander doortrekken tot in het absurde: "Ben je tegen legalisering van softdrugs? Straks moeten we voor elk flesje neusdruppels, doosje aspirine of buisje bruistabletten naar de dokter voor een recept!"
"Sta jij achter Intelligent Design? O, nou, dan moeten we straks zeker elke keer als we iets niet begrijpen allemaal naar het laboratorium om te bidden..."
PBS Evolution TV serie, Sept. 2001, negeerde alle wetenschappelijke bezwaren tegen evolutie en portretteerde de enige tegenstanders als religieuze fundamentalisten; in het bijzonder Christenen die de Bijbel letterlijk nemen.
Een geoloog die in de Grand Canyon werkte vertelde een verhaal van een vrouwelijke toerist die tegen hem uitviel: "Jij, atheïst!Hoe durf je daar te staan en te beweren dat deze prachtige canyon niet precies zo is als God hem gemaakt heeft!" (Deze visie ben ik overigens onder creationisten nog niet tegengekomen en neem zelf aan dat de Grand Canyon ontstaan is na de zondvloed.)Zich tot zijn publiek wendend, zei hij: "Dat is nou de hele argumentatie tegen evolutie!"
Suggestie:Iedereen kan een vogelverschrikker omduwen. Zorg dat je argumenten de beste zijn die er beschikbaar zijn en blijf zoveel mogelijk weg bij vage argumenten.

Kaartsteken

Beschrijving: Alleen maar de punten vermelden die in je voordeel zijn en de rest negeren.
Slagzin: "Pak een willekeurige kaart."
Voorbeelden:
Selectieve verslaggeving.
Slimme productvergelijkingen die het accent leggen op het positieve van het eigen product en het negatieve van het concurrerende product.
Brute Israëlische soldaten laten zien die arme zielige Palestijnse vrouwen en kinderen oppakken en in vrachtwagens laden; zonder erbij te zeggen dat diezelfde 'lieve kindjes' vlak daarvoor door hun moeders werden opgejut om stenen naar de soldaten te gooien.
Inhakken op een fout die je tegenstander maakt in zijn argumentatie, maar de goede punten negeren.
Proberen om evolutie te bewijzen met peper-en-zout motten, veranderende vinkensnavels en antibioticaresistente bacteriën, maar het fossielenverhaal en onherleidbare complexiteit negeren.
Archaeopteryx presenteren als een overgangsvorm en de Cambrische explosie negeren.
Dateringsmethoden die een hoge ouderdom geven gebruiken, maar methoden die een lage ouderdom geven negeren. Of gewoon afwijkende uitkomsten aan de kant leggen.
Opmerking:Het is geoorloofd om bewijs te verzamelen voor het ondersteunen van een bepaald argument, als dat maar gebeurt met integriteit en balans, maar ook door eerlijk naar de tegenargumenten te kijken. Wie als eerste zijn zaak bepleit heeft gelijk, maar dan komt de ander om hem aan de tand te voelen (Spreuken 18:17 WV).

Bluffen

Beschrijving: Net doen alsof je meer weet dan je weet.
Slagzin: "Niets in de mouwen, niets in de hoed..."
Voorbeelden:
Dure woorden gebruiken, klinkt slimmer: de biogenetische wet van Haeckel: 'ontogenese recapituleert de fylogenese.' (betekent gewoon: de groei van een embryo herhaalt de evolutionaire ontwikkeling.)
Kanttekening bij het spiekbriefje van de predikant: "zwak punt, sla hier harder op de kansel."
Gebrek aan inhoud compenseren met heel veel beeldmateriaal, grafieken, vergelijkingen en computer animaties.
Boute uitlatingen zonder bewijs: "Vogels zijn dinosauriërs!"
Het is gedocumenteerd! (Waar? Door wie? Nou, en?)
Net doen alsof je meting preciezer is dan de methode toelaat. Deze steen is 4.5672 miljard jaar oud plus of min 0.0007 miljard jaar.
Bradford Smith, in The Astronomers (PBS 1994, deel 6): "We weten wat de chemicaliën zijn, de elementen die verantwoordelijk zijn voor leven en ze zijn alomtegenwoordig ze zijn overal, het zijn de meest voorkomende elementen en moleculen in het universum. Als je deze materialen in de juiste omgeving bij elkaar kunt krijgen... dit is een natuurlijk proces, dit is chemische evolutie; het gaat toch wel gebeuren je kunt het op geen enkele manier stoppen."
Achter op een lelijke eend: Mijn andere auto is een Porche!

Tevreden stellen

Beschrijving: We zijn niet zo verschillend, laten we vrienden zijn. (Vriendelijk, maar je ontwijkt het geschil.)
Slagzin: "We kennen mekaar toch?..."
Voorbeelden:
Joab tegen Amasa (II Sam. 20:8-10) "Is het wel met u, mijn broeder?" (messteek!)
Omkoperij.
Laten we een dealtje sluiten.
Kunnen we niet gewoon met elkaar omgaan?
"Laten we allemaal een beetje toegeven en dan ontmoeten we elkaar in het midden."
"Nou, sommige van mijn beste vrienden zijn Christenen en die hebben geen problemen met evolutie."
Ik ben niet zo'n akelige atheïst, hoor, ik geloof ook in God, net als jij...
De acceptatie van de Big Bang theorie proberen te bevorderen door het "Het scheppingsmoment" te noemen.
Stephen Jay Goulds voorstel van Niet overlappende magistraten (NOMA) zodat wetenschap en religie een wederzijds respect kunnen handhaven. (d.w.z. religie krijgt de kunst en ethiek, de wetenschap krijgt de natuur.)Dit verbant religie eigenlijk naar het subjectieve en garandeert voor de naturalistische filosofie een alleenheerschappij in objectieve kennis.
Opmerking: Gezegend zijn de vredestichters, maar vervloekt zijn zij die met een gespleten tong vrede verkondigen.

Humor

Beschrijving: De aandacht afleiden van de kern van de zaak door grapjes te maken.
Slagzin: "Lach en de wereld lacht met je mee."
Voorbeelden:
TV-reclames die alleen maar op de lachstuipen werken zonder iets te zeggen over het product wat ze proberen te verkopen.
Politieke cartoons.
Satirische liedjes.
Een argument van je tegenstander verbuigen zodat het grappig klinkt of er een grapje van maken.
Gekke gezichten trekken, zuchten, spottend lachen, grinniken, of hard lachen om een argument van je tegenstanders, in plaats van erop in te gaan.

Subjectiviteit

Beschrijving: Een aanspraak doen op niet na te trekken, onlogische of intuïtieve gevoelens en meningen.
Slagzin: "Hoe kan het nou fout zijn als het zo goed voelt?"
Voorbeelden:
Intuïtie: In je hart weet je dat hij gelijk heeft.
Mormon: "Ik heb dit branden in mijn boezem dat de Mormoonse kerk de ware kerk is."
Feel-good do-nothing slogans, zoals "visualiseer wereldvrede", "wat er ook gebeurt, altijd blijven lachen", "don't worry, be happy".
"Dr. Kwakzalf is zo'n lieve zorgzame man; veel liever dan die onpersoonlijke dokters in de medische wereld die chemotherapie en bestraling voorschrijven..."
De meeste UFO verhalen, in het bijzonder ontvoeringen.
Valse profeten (Jeremia 23:25-26): Ik heb gedroomd, ik heb gedroomd.
TV-reclames die je gevoelige snaar raken zonder iets te zeggen over het product of waarom je het zou moeten kopen.
Veel getuigenissen in politieke propaganda.
Redenaar 1: "Jouw argument is niet geldig omdat [tegenargument a, b en c]." Redenaar 2: "Het spijt me dat ik je gekwetst heb door wat ik zei."
Overgevoeligheid: Al dat gezeur over evolutie of schepping maakt me onrustig van binnen, dat kan nooit goed zijn; stel nou dat je gelijk hebt over God en de Bijbel, dan zou ik mijn hele leven daarnaar moeten inrichten en is alles wat ik ooit gedacht heb fout. (och, arme...)
Bekende tegenstellingen in de wetenschap ontwijken en een toevlucht nemen tot wat de wetenschap in de toekomst allemaal zou kunnen ontdekken. We hebben hier een schijnbaar onoverkomelijke tegenstelling, maar misschien zullen we dit kunnen oplossen door meer onderzoek (en meer geld. Zeg, schuif nog 's een paar miljard, dan sturen we nog een sonde naar Venus.)
Richard Lewontin: "Wij kiezen de kant van de wetenschap ondanks de volkomen absurditeit van sommige constructies, ondanks dat het niet in staat is om veel van de extravagante beloften van gezondheid en leven waar te maken, ondanks de tolerantie die de wetenschappelijke gemeenschap heeft voor niet hardgemaakte zo-is-het-nou-eenmaal verhalen, omdat we een belangrijkere toewijding hebben, een toewijding aan het materialisme. Het is niet zo dat de methoden en beginselen van de wetenschap ons op een of andere manier nopen om een materiële verklaring van de waarneembare wereld te accepteren, maar, in tegendeel, we worden gedwongen door ons a-priori aanhangen van materiële oorzaken, om een onderzoeksysteem te creëren en een serie concepten die materiële verklaringen produceren, ongeacht hoe contra-intuïtief en ongeacht hoe raadselachtig dit ook is voor de oningewijde.Meer nog, dat materialisme een absoluut iets is, want we kunnen geen Goddelijke Voet tussen de deur toestaan." (schuindruk in het origineel).

Visualisatie

Beschrijving: Beeldvorming gebruiken om te misleiden, aan te trekken, af te leiden of als vervanging voor bewijs en logica.
Slagzin: "Een plaatje zegt meer dan duizend Photoshoppers kunnen liegen."
Voorbeelden:
TV-reclames die ernaar streven om een "image" te creëren, door snelle extravagante beelden, computeranimaties e.d., zonder je iets te vertellen over het product of waarom je het zou moeten kopen.
Haeckels embryo's.
Evolutionaire stamboom van het leven.
Geologische kolom (of tijdschaal).
Plaatjes van vissen met pootjes die het land op kruipen, als bewijs voor overgang van vis naar reptiel.
Reconstructie van de Nebraska Mens met als basis de kies van een varken en andere aapmens reconstructies als Piltdown mens en het als zeer primitief afbeelden van Neanderthalers (die overigens volkomen menselijk waren, mogelijk de mensen die na de zondvloed in holen gingen leven).
Disneys Fantasia en de BBC documentaireserie Journey of life, die de geschiedenis van de aarde en het leven in beeld proberen te brengen. Dat is nog eens echte Science Fiction (wetenschapsfictie).
Discovery Channels Walking with Dinosaurs, de Jurassic Park films en andere met de computer geanimeerde reconstructies van niet observeerbare prehistorische beesten.
National Geographic kunst van denkbeeldige gevederde dinosauriërs.